Hkk"kk: English  हिंदी

chchih,l vVh o शर्ती

vafrerk dsys % 2 Qsczqokjh] 2023

 

1-  vksG[k %

 

1-1- ;k chchih,l vVh o शर्तीZ ¼;kuarj ^^chchih,l Vh,ulh** fdaok ^^n vWxzhesUV**½ chchihvks;w lsosP;k okijnkjkauk ^^वापरकर्ते**@ ^^तुम्हीw**@^^तुमचे**] is;w isesaVl izk;OgsV fyfeVsM vkLFkkiuk vf/kfu;e 1956 vUo;s LFkkfir vkLFkkiuk] uksan.kh—r dk;kZy; 801] 8ok etyk] bEizslk fcYMhax] 2jk jksM] [kkj if’pe] eqacbZ 400052] महाराष्ट्र o O;olk; dk;kZy;% 9ok etyk] cslVsd fctusl VkWoj] lsDVj 48] lksguk jksM] xqjxkao&122002] gfj;k.kk ¼^^n daiuh@ihvks;w**½ ;kaP;k chchihvks;w lsosP;k rjrqnh letY;k tkrhy- ^okijnkj@;w@;wvj  fyfg.ks vko’;d okVsy rsOgk R;kPkk vFkZ ,[kknh uSlfxZd fdaok dk;ns’khj O;Drh] Hkkjrkr jkg.kkjh] fdeku 18 ¼vBjk½ वर्षेZ o;kph] Hkkjrh; Bsdk vf/kfu;e 1872 vUo;s Bsdk dj.;kl ik= Bjysyh o fnokG[kksjhPkk vkjksi ulysyh letys tkbZy-

 

1-2- Hkkjrh; fjtoZ c¡dsus ¼^^vkjchvk;**us½ ns’kke/;s vadkRed ns;d ns.;kph i/nrh Eg.kqu Hkkjr fcyis lq/kk#u vaeykr vk.kyh] R;ke/;s varZxr okij o lqyHk ns;d ns.;kph lsok nsÅu ,dkp O;Drhus vfHkdR;kZaus tkGs Eg.kqu vadkRed o vkWuykbZu i/nrhus] fofo/k i/nrh oki#u ns;d ns.ks o xzkgdkauk o lkekU; tursyk lqyHkrsus d/khgh dksBsgh ns;d Hkj.;kph lqfo/kk fnyh vkgs- xzkgd vkjchvk;us osGksosGh BjfoY;kizek.ks fo|qr] ik.kh] xWl] chVh,p VsfydkWe lsok] शाळा] fo|kihB शुल्क] euik dj ns.ks o brj ns;d vls fofo/k ns;d Hkj.;klg fofo/k izdkjps ns;ds ns.;kP;k fofo/k i/nrh xzkgdkauk feGq शकलेs vkgsr-

 

1-3- us’kuy isesUV dkWikssZjs’ku vkWQ bafM;k ¼^^,uihlhvk;**½ ;kauk Hkkjr fcy isesUV lsUVªy ;qfuV ¼^^chchihlh;**½ Eg.kqu dke dj.;kl vkjchvk;us vf/kdkj fnyh vkgsr o rs loZ xzkgdkaP;k rkaf=d o O;olk; rjrqnh iw.kZ dj.;klkBh O;olk; lk/ku] fu;e] i/nrh Bjfo.;kckcr tckcnkj vkgsr- chchihlh;w ;kauh chchih,ldMqu O;ogkj dj.;klkBh rs ?ks.ks o ikj ikM.;kPks Bjfoys vkgs-

 

1-4- Hkkjr fcyis vkWijsfVax ;qfuVl ¼^^chchihvks;w**½ ;kauk chchihlh;w ;kauh Bjfoysys i/nrf’kj ekxZn’kZu] izek.k] i=d o lwpuk ;kvUo;s O;olk;klkBh chchih,l vUo;s okijnkj oLrq Eg.kqu O;ogkj dj.;klkBh vkjchvk;us vf/kdkj fnys vkgsr- chchihvks;w ;kauk nksUgh vkWu&;w,l ns;d ?ks.;kps vf/kdkj fnys vkgsr- tls dh] ,dk chchihvks;wP;k ekydhps pSuy fdaok vkÅVysV fdaok isesUV dysDVhax ,tsUV o fjysfVOg fcyj ;kaps fcy o vkWQ&;w,l fcy ?ks.;kps vf/kdkj vkgsr- Eg.kts Lora= chchihvks;wP;k ekydhps fjysfVOg fcyj o isesUV dysDVhax ,tsUV fdaok vkÅVysV fdaok pSuy ;kaps fcy ?ks.;kps vf/kdkj vkgsr- fcy isesUV ns.;kps vkWQ&;w,l VªkUtsD’ku ;kps fDyvfjax o lsVyEksUV dj.;ke/;s ,dkis{kk vf/kd chchihvks;w vkjchvk;us lkafxrysY;k chchihvks;wP;k lsVyesUV vdkmaVe/;s chchihlh;wus fcy ?;k;ps vlrs-

 

1-5- is;w ;akuk vkjchvk;us Bjkfod fu;ekus o vVhus chchihvks;w Eg.kqu O;olk; dj.;kps vf/kdkj fnys vkgsr- chchihvks;w lsok ,uihlhvk;us fnysY;k chchih,l O;olk; ekxZn’kZukizek.ks iqjforkr] R;k https://www.npci.org.in/PDF/npci/bbp/Bharat%20Bill%20Payment%20System-Procedural%20Guidelines%20Ver%201.1_0.pdf ;sFks miyC/k vkgsr o brj loZ fu;e o vVh ykxw vkgsr o l/;k fadaok osGksosGh ykxw Bjrkr o ,[kknh lq/kkj.kk ,[kkns i=d] vkns’k] funsZ’k] lqpuki=] funsZ’ki= vUo;s osGksosGh chchihlh;w fdaok vkjchvk;us fnY;kizek.ks ykxw Bjrkr-

 

1-6- vkLFkkiuk d/khgh o osGksosGh vkiYks vf/kdkjkr va’kr% fdaok iw.kZr% chchihvks;w lsok rkRiqjrh fdaok dk;eLo#ih lq/kkj.;kps fdaok can dj.;kps vf/kdkj jk[kwu Bsor vkgs- vki.k vls EgVys vkgs dh] vkLFkkiuk rqEgh ,[kknk r`rh; i{k ;kaP;klkBh lsose/;s ,[kknh lq/kkj.kk] jn~n ckry fdaok canh dj.ks ;klkBh tckcnkj vl.kkj ukgh-

 

1-7- chchihvks;w lsok ?ks.;kph i/nrh oki#u rqEgh rqeph vuwefr  https://payu.in/privacy-policy ;sFks vlysY;k is;w izk;Oglh ¼^^is;w Vh,ulh,l**½ ikWfylh ¼^^is;w izk;Oglh ikWfylh**½ o PayU Terms and Conditions ;sFks vlysY;k is;w vVh o शर्तीZ ekU; dj.;klg ;k chchih,l Vh,ulh vUo;s ckaf/ky vlY;kps vuqefr fnyh vkgs- vkLFkkiuk vki.kkal dks.krhgh vkxkÅ ys[kh lwpuk fnY;kf’kok; d/khgh chchih,l Vh,ulh ;ke/;s cny] Qsjcny] ok< fdaok Hkkx oxG.ks ;klkBh vkiys Lor%P;k fgrkus vf/kdkj jk[kwu Bsor vkgs- viMsV@psUt ;klkBh osGksosGh chchih,l Vh,ulh rikl.;kps vkiyh tckcnkjh vkgs- dsysys cny ikGwu chchihvks;w lsok vki.k lrr okij.ks Eg.kts ;k vVh] rjrqnh] oxSjs ;kapk Hkkx oxG.ks fdaok ok<ho vVh ;klg lq/kkj.kk vki.k Lohdkj.ks o ekU; dj.ks vlk gksrks-

 

2-  O;k[;k %

 

2-1- ^^epZUV~l**@^^fcyj** ;k शब्दांमध्येs xzkgdkyk fnysys lsoscn~ny r`rh; i{k vkLFkkiusdMqu jDde feG.;klkBh v’kk fcyj fdaok ,d fdaok vf/kd chchihvks;w ekxsZ chchih,loj ,[kknh vkLFkkiuk vkf.k@fdaok ,uVhVh vkWu&cksMsZsM ;kaPkk lanHkZ ;sRkks- ek= chchih,lVh,ulh ;ke/;s is;wus vkWu&cksMsZM fcyjyk fcyj Eg.kqu lanHkhZr djrk ;s.kkj ukgh-

 

2-2- ^^,tsUV baLVhV~;w’kUl** शब्दांमध्येs ns;dkph jDde ?ks.kslkBh chchihvks;wus useysyh vkWu&cksMsZM vkLFkkiuk lanHkhZr gksrs-

 

2-3- ^^,tsUV** kCnke/;s fofo/k i/nrhus ns;dkph jDde ?ks.kslkBh czkUp vkWfQl dysD’ku lsUVj vkÅVysV ;k Lo#ikr dLVej VpikWbZaUV o lfOgZl ikWbZUV Eg.kqu dke dj.kkjh O;fDr@,uVhVh ;kapk lanHkZ ;srks- ,tsUVyk chchihvks;wus fdaok ,tsUV vkLFkkiukus izR;{k vkWu&cksMsZM fu;qDr dsyssys vlrs- ,tUV vkLFkkiukus vkWu&cksMZsM useysyk ,tsUV lq/nk lc&,tsUV Eg.kqu lanHkhZyk tkrks-

 

2-4- ^^Hkkjr fcy isesUV flLVhe** @ ^^chchih,l**  ;k kCnke/;s dLVejyk fcy isesUV dj.;klkBh d/khgh dksBsgh lqyHk ,dy O;olk; vf/kdkj ns.;klkBh Hkkjrkr ns;dkph jDde ns.;kph i/nr okij.;klkBh Bjkfod i/nr vlysyh ,uihlhvk; okijr vlysyh ns;dkph jDde ns.;kph i/nrh lanHkhZr gksrs-

 

2-5- ^^chchihvks;w lfOgZlsl** ;k शब्दांमध्येs chchihvks;wus nsÅ dsysY;k [kkyhy dks.kR;kgh lfOgZlpk lanHkZ gksrks-

 

1- vkWu&cksfMZax fcYkj vWUM vWxzhxsVj LVsUMMZ] #y izek.ks ,tsUV fu;qDr d#u ;ksX; dkGth ?ksÅu mi vfHkdR;kZP;k fu;qDrhlkBh dsysY;k vVhps o fu;ekps ikyu djrkr o xksiuh;rk o [kktxh izek.k jk[kY;kph [kk=h ckGxrkr-

 

2- O;olk; fodkl & O;olk; fodklklg chchihlh;qus lkafxrysY;k fu;ekus lacaf/kr chchihvks;wP;k vko’;drsizek.ks ,ihvk; fu;qDr dj.;kPkk lekos’k gksrks-

 

3- O;olk; gkrkG.kh & chchihlh;wus lkafxrysY;k O;olk; dj.;kP;k vVhus o fu;ekus fcyjph ekfgrh rikl.ks] O;ogkjkph lqjf{krrk o [kk=h riklrkr-

 

4- fcyj@vfHkdrkZ@vafre xzkgd ;kaP;klkBh fu;ekus o vVhus xzkgdkaph rØkj o okn feVo.ks vkf.k]

 

5- eqY;k/kkfjr lsok & fcyj@xzkgd@vfHkdrkZ ;kauk ,evk;,l o brj lacaf/kr vgoky ns.ks-

 

3-  chchihvks;w lsosP;k lkekU; शर्तीZ

 

3-1- okijnkjkauh y{kkr ?;kos dh] is;w gs QDr ,d ns;dkph jDde ns.;kph lwfo/kk vkgs- ,[kkns ns;d ns.;kP;k O;ogkjkrhy i{kdkj ukgh-

 

3-2- ns;dkph jDde ns.;klkBh is;wdMs uksanysY;k O;kikjkdMhy chchih,ldMs fcyjus ns.;kP;k lsosps ns;dkph jDde Hkj.;kph lqfo/kk is;wdMs vlrs- dks.kR;kgh chchihvks;wus vkWu&cksMZ useysyk vfHkdrkZ@vfHkdrkZ laLFkk ;kaP;kdMs ns;dkph jDde vki.k Hk# kdrks-

 

3-3- O;ogkjke/;s ,[kknk foyac@=`Vh fdaok pqd >kY;kl R;klkBh vkLFkkiuk tckcnkj ulrs-

 

4-  ns;dkps jDde ns.ks &

 

4-1- ns;dkph jDde vkdkj.;klkBh fdaok Hkj.;klkBh vki.kkal vfHkdrkZ@vfHkdrkZ laLFkk la;qDr xzkgd vksG[ki=@oxZ.khnkj vksG[ki= Øekad fdoak ns;d Øekad fdaok uksan.kh—r Hkze.k/ouh Øekad] uksan.kh—r दूरभाषा Øekad fdaok vlk brj vksG[ki= Øekad] tks fnysyh fdaok ns.;kph ns;dkph jDde] oxZ.khnkjkph ;kstuk] ns; fnukad] Fkdhr ns; jDde o v’kh brj ekfgrh] th fcyjdMs vkiY;k [kkR;kph jDde ns.ks vko’;d vlrs rh vki.k |koh ykxrs-

 

4-2- lnj dkeklkBh vkiY;k dkekP;k vk/kkjs vlysY;k chchihvks;wP;k fcyjdMs vkiY;k [kkR;kph ekfgrh ns.ks] dGo.ks] lksio.ks] okij.ks] uksano.ks ;klkBh vki.k vfHkdrkZ@vfHkdrkZ laLFkk ;kauk vf/kdkj ns.ks vko’;d vlrs-

 

4-3- vki.kkal ekfgr vkgs dh] ;ksX; ns;d o ns;dkph jDde ns.;klkBh [kjh ekfgrh dGo.ks vxnh egRokps vkgs vkf.k R;kizek.ks vki.k [kk=h djkoh o vksG[knkjkph ekfgrhph lR;rk rikl.;kph tckcnkjh ?;koh-

 

4-4- vki.kkal ekfgr vkgs dh fnysyh] vkdkjysyh fdaok oLrqP;k fderhph jDde gh rqEgh o ns;dnkj ;kaP;k e/kyk djkjukek vlrks o vkLFkkiuk fdaok vfHkdrkZ@vfHkdrkZ laLFkk ;kauk R;kph lR;rk rikl.;kcn~ny dkgh gjdr ?ksrk ;sr ukgh-

 

4-5- vki.k vkiY;k [kkR;kph ekfgrh iw.kZ uksano.ks o dk;e chchih,l Vh,ulh ikG.ks dcqy djkos ykxrs-

 

4-6- vki.k vls dFku dsys vkgs dh] chchihvks;w lsok ?ks.;klkBh okijnkjkP;k vksG[ki=kph ekfgrh] LFkG@jkT; vkf.k@fdaok dsok;lh ekfgrh@,[kknh brj O;fDrxr ekfgrh ns;d ns.kkÚ;kdMs ns.ks vko’;d vlrs-

 

4-7- vki.k vls dFku dsys vkgs dh] ,[kk|k ns;dkph jDde ns.;kPkk O;ogkj dj.;klkBh vkiY;k [kkR;kPkh ekfgrh cjkscj ns;d ns.kkjk] r`rh; i{k lsok iqjoBknkj] oxSjs ;kaP;k’kh O;ogkj dj.;kps vkLFkkiusyk vf/kdkj |kos ykxrkr-

 

4-8- ns;dkPkh jDde ns.;kP;k ckcrhr ns;d ns.kkÚ;kus vkdkjysY;k ,[kk|k naM@ljGO;kt ;kcn~ny vki.k tckcnkj jkg.kkj vkgkr-

 

4-9- osGsr jDde ns.ks o ns;d ns.kkÚ;kyk ns;dkph jDde ns.ks & vkWu&vl O;ogkjklkBh is;w jDde ns.;klkBh xzkgdkjus okijysyh jDde ns.;kph i/nr fopkjkr ?ksrY;kf’kok; ^Vh$1* dkedktkPkk fnol ¼^Vh* Eg.kts O;ogkjkph rkfj[k½ ;kuarj vkiY;k ns;d ns.kkÚ;k cjkscj O;ogkj ns.ks is;w iw.kZ djrhy- vkWQ&;w,l O;ogkjkckcr ,uihlhvk;us Vh$1 dkedktkP;k fnolkP;k vk/kkjs ^Vh* Eg.kts O;ogkjkph rkfj[k- chchihvks;wP;k xzkgdkyk gs jDde ns.;klkBh xzkgdkus okijysyh jDde ns.;kph i/nr fopkjkr u ?ksrk O;ogkj iw.kZ djk;pk vlrks o is;wdMs vkWQ&;w,l O;ogkjkph iw.kZ dj.;kP;k osGsckcrph dks.krh tckcnkjh jkgr ukgh- O;ogkj iw.kZ >kY;koj loZ vkWQ&;w,l O;ogkjklkBh ns;d ns.kkÚ;kdMs jDde ,l$1 Eg.kts ^,l* Eg.kts jDde ns.;kph rkfj[k ;k ,dk fnolkr ns.ks visf{kr vlrs- vkLFkkiusP;k fu;a=.kk ckgsjP;k fLFkrhP;k dkj.kkus jDde ns.;kl dkgh foyac >kY;kl vkLFkkiuk R;klkBh tckcnkj jkgr ukgh-

 

4-10- O;ogkj ekxs ?ks.ks & chchihvks;wdMs ;ksX; osGh ns;dkph jDde ns.;klkBh visf{kr vlrs dh] ;ksX; osGh ns;d feGkys ikfgts o ;ksX; osGh ns;d ns.kkÚ;kdMs ;’kLoh fjR;k jDde fnY;kph [kk=h feG.ks- chchih,lP;k O;ogkjkPkk lans’k ns.ksP;k i/nrhizek.ks jDde ?ks.kkÚ;kus lans’k ikBo.kkÚ;kdMs lans’kkph ikspikorh ikBo.ks vko’;d vlrs- ns;dkph jDde ns.;kP;k O;ogkjklkBh chchih,le/khy ,[kk|k i{kkdMqu ikspikorh u feGkY;kl ifj.kkeh O;ogkj jn~n gksrks] rsOgk iw.kZ O;ogkj ijr djkok ykxrks o R;kp jDde ns.;kP;k i/nrhus xzkgdkyk jDde ijr dj.;klkBh ewG i/nrhus jDde ikBoY;kps dGokos ykxrs-

 

4-11- ns;dkph jDde ns.ks ;’kLohi.ks iw.kZ >kY;koj yxsp vki.kkal ns;dkph jDde cjkscj ikspY;kph dGoys tkrs-

 

4-12- chchih,lP;k ckgsjP;k xzkgdka’kh FksV ns;d ns.kkÚ;kus ijrkok ?;kok ykxsy- ns;d ns.kkjk chchihvks;w chchih,le/;s R;kph jDde dGosy-

 

5- शुल्क %

5-1- is;w fdaok vfHkdrkZ@vfHkdrkZ laLFkk ns;dkph jDde ns.;koj dks.krsgh शुल्क vkdkjr ukgh- ns;dkph jDde ns.ks] iw.kZi.ks lacaf/kr ns;d ns.kkjk Bjorks- R;kr vafre xzkgd o ns;d ns.kkjk ;ke/;s BjysY;k vVhus foyac शुल्क oxSjs समाविष्ट vlrs-

 

6- rØkj fuokj.k@xzkgd lgk¸; %

6-1- vki.k lacaf/kr vfHkdR;kZ  laLFksps ,Iyhds’ku @osclkbZV fdaok is;wps rØkj uksan.kh miyC/k iksVZy https://bbps.payu.in/#/main/complaintreg ;sFks ,[kk|k ns;dkph jDde ns.;kph O;ogkjkph rØkj uksanow शकता-

 

6-2- vfHkdrkZ vkiY;kyk vkiyh rØkj o brj O;ogkjkph rØkj ;kcn~ny lgk¸; djsy-

 

6-3- rØkjh fuokj.kklkBh ,uihlhvk; ?ksrhy- lh,e,l MW’kcksMZoj ,uihlhvk;us rØkj feVo.;klkBh is;wdMs rh rØkj fnY;kl- rØkjhoj is;w fuokj.k djrhy-

 

6-4- is;wP;k osclkbZVoj uksanoysyh rØkj lq/nk is;w vkLFkkiuk feVosy- is;w vkLFkkiuk rØkjh osxG;k djrhy o R;k R;kaP;k varxZr /kksj.kkus ;ksX;fjR;k o ikjn’kZdi.ks feVorhy-

 

6-5- rØkj feVo.;klkBh Vh,Vh O;ogkj dsY;kPks fnolkiklqu ^ok;* O;olk; fnolkaph eqnr jkfgy- ,dnk oxGysyh rØkj ns.kkÚ;kP;k vksG[khP;k vk/kkjs Rofjr chchihvks;w xzkgdkdMs ikBorhy ¼^^chchihvks;w**½ xzkgdkP;k ns;dkph jDde nsrhy- xzkgd chchihvks;wus ^^ok;** O;olk; fnolkr rØkj feVo.ks visf{kr vlrs fdaok ^^ok; 1** O;olk; fnolkr R;k okkZr R;kaP;k dkjokbZlkBh lacaf/kr ns;d ns.kkÚ;k vkWu&cksMZojP;k ns;d ns.kkÚ;k chchihvksdMs rØkj |koh ykxrs- ns;d ns.kkjk chchihvks;w xzkgd chchihvks;wus rØkj fnY;koj ^^ok; 2** O;olk; fnolkr rØkj feVors- feVo.;klkBh rØkj izyafcr vlrkuk ns.kkÚ;k chchihvks;wdMwu iq<hy ekfgrh ?ks.kkÚ;k chchihvks;wyk ?ksrk ;sbZYk- iq<hy ekfgrhph fouarh dks.kR;kgh izdkjs izfrlknklkBh Vh,VhP;k uarjph dks.kR;kgh ifjfLFkrhr vl.kkj ukgh- Eg.kts rh ^^ok; 2** O;olk; fnolk brdhp vlsy- ^^ok;**] ^^ok; 1** o ^^ok; 2** ;kaps eqY; ,uihlhvk; izdkf’kr djsy o ^^ok; 1** o ^^ok; 2** ps eqY; ^^ok;** is{kk vf/kd vl.kkj ukgh- Eg.kts ;k chchih,l Vh,ulhP;k izdk’kukP;k rkj[ksl Vh,Vh Eg.kts ok; ikp O;olk; fnolkaph eqnr jkfgy-

 

6-6- vki.k [kkyhy ekxsZ lq/nk vkeP;k’kh laidZ d# kdrk-

 

nqj/ouh % $91 124 6624998

bZesy % production.support@payu.in

 

7- vkiyh tckcnkjh %

 

7-1- chchihvks;w lsok vki.k okij.;kP;k ckcrhr [kkyhy eq|koj vkiyh tckcnkjh jkfgy-

 

1- O;ogkjkPkh ;’kLohrk fdaok v;’kLohrk ;kpk bfrgkl vkf.k@fdaok ekfgrh vki.k rikl.ks-

 

2- vkiY;k ns;dkcn~ny ns;d ns.kkÚ;k vkdkjysY;k ,[kk|k kqYdklkBh vki.k tckcnkj jkg.ks-

 

3- vkiys osGksosGhps ns;d feGkysyh rikl.ks] oxZ.kh kqYd o vkdkj.kh lai.ks] vkf.k@fdaok ,[kknh lsok@jDde ?ks.;kph ksoVph rkfj[k fdaok vki.k ?ksrysY;k lsosoj kqYd vkdkj.ks- gs rikl.;kph tckcnkjh vkiyh jkfgy- ns;dkph ,[kknh =`Vh] pqd fdaok ns;d ns.kkjk@chchih,l ;kaP;kdMqu ns;d feG.;kcn~ny ,[kknk rkaf=d eqn~nk ;kph tckcnkjh vkLFkkiusdMs jkg.kkj ukgh-

 

4- chchihvks;w lsok okij.;klkBh [kkR;kps ri’khy@ekfgrh ;kaph xksiuh;rk jk[k.ks vkiyh tckcnkjh jkfgy o vkiY;k [kkR;krqu >kysY;k loZ O;ogkjkaph iw.kZ tckcnkjh vkiyh jkfgy- vki.kkal fuf’pr lYyk ns.;kr ;srks dh] is;wps izfrfu/kh fdaok deZpkjh vlY;kPks n’kZo.kkÚ;k dks.kR;kgh O;Drhlg dks.kR;kgh O;fDrdMs vkiY;k [kkR;kps rif’ky] ekfgrh dGoq u;s-

 

8- okijnkjkP;k =`Vh %

 

8-1- vki.k pqdhP;k i{kkdMs fdaok pqdhps ns;d ns.kkÚ;kdMs pqdwu jDde ikBoY;kl fdaok nqlÚ;kank jDde ikBoY;kl fdaok pqdhph jDde ikBoY;kl Eg.kts vkiY;kdMqu Vk;fiaxph pqd >kY;kl] vki.k jDde T;kyk ikBoyh rks ns;d ns.kkjk@i{k ;akps’kh QDr vki.k laidZ dj.ks o jDde ijr dj.;kl R;kauk lakx.ks] vki.k pqdhph fnysyh jDde vki.akkl is;q ijr ns.kkj ukghr fdaok ijr jDde ekx.kkj ukghr-

 

9- nkok &

 

9-1- vki.k dFku dsys vkgs fd] vWkuykbZu O;ogkjkus gks.kkjh loZ tks[khe vki.k lkslkoh ykxsy-

 

9-2- vkLFkkiuk chchihvks;w lsospk ntkZ ;kph [kk=h] Js.kh fdaok izdkj ;klg 1- lsok vkiY;k vko’;drsizek.ks jkghy] 2- chchihvks;w lsok fouk O;R;;] osGsoj fdaok =qVh eqDr jkghy fdaok 3- chchihvks;w lsosph vki.k ekfxrysyh ,[kknh oLrq] ekghrh fdaok lkeku vkiY;k vko’;drsizek.ks jkghy] ;kph [kk=h ns.kkj ukgh-

 

9-3- ;kr EgVY;kizek.ks o dk;n~;kus chchihvks;q lsok is;q t’khP;k r’kh miyC/krsizek.ks o loZ =qVhlg nsr vkgs] loZ [kk=h] dFku] शर्ती] fuosnu o vVh BjysY;k fdaok u BjysY;k ;kr iw.kZ oxGysY;k vkgsr] chchihvks;w lsok o vkLFkkiusus fnysyh brj ekghrh ;kph vpwdrk] iw.kZrk o okij rikl.ks vkiyh tckcnkjh vkgs] vkEgh dks.kkyk vkepsdMwu dkgh [kk=h dj.ksps vf/kdkj fnysys ukghr o vki.k dks.kR;k v’kk fuosnukoj fo’okl Bsow u;s-

 

10- djkjukek &

 

10-1- ;k chchih,l Vh,ulh o ;kus feGkysys dkgh vf/kdkj o ijokus vki.k gLrakrj fdaok okVi djrk dkek u;s] vki.k va’kr% fdaok iw.kZr% ;k djkjukE;kps ykHk fdaok Qk;nk nsrk ;sbZy] vkEgh v’kk गोष्टीबद्दल vki.akkl dGow] R;klkBh ;k chchih,lP;k Vh,ulh i{akkoj cak/khy jkgrhy-

 

11- eksBk vMFkGk &

 

11-1- nSoh vo—ik] vkx] y<kbZ] =qVh] ukxjh vJe] dkexkj derjrk] usVodZ O;R;; fdaok canh] vf/k—r eaMG fdaok LFkkfud fdaok jkT;] dsanz kklu ;akph dkjokbZ] dk;nk] fu;e o vVh ;krhy cny] ijh.kkeh vkiys O;olk; v’kh eksBh ?kVuk ?kMY;kl e;kZnsf’kok; ;klg is;wP;k ;ksX; fu;a=.kkiyhdMP;k ,[kk|k ?kVusP;k ijh.kkeh ;k chchih,lP;k Vh,ulhizek.ks O;olk; u dsY;kl vkEgh tckcnkj jkg.kkj ukgh-

 

12- jn~n &

12-1- ;k chchih,l Vh,ulhizek.ks  is;qus O;olk; u dsY;kl fdaok chchih,l Vh,ulhizek.ks gDd fdaok vf/kdkj ns.;kl foyac dsY;kl is;qps gDd fdaok vf/kdkj jn~n gks.kkj ukghr fdaok is;qpk nqljk ,[kknk gDd fdaok vf/kdkj jn~n gks.kkj ukgh fdaok ;k chchih,l Vh,ulhizek.ks is;qps ,[kkns gDd fdaok vf/kdkjkus va’krk fdaok iw.kZrk nqljk dks.krk gDd fdaok vf/kdkj Fkkacosy fdaok nqljk ,[kknk gDd fdaok vf/kdkj jn~n gksbZy-

 

 

13- rjrwn ikG.ks &

 

13-1- chchih,lP;k Vh,ulhP;k vVh o rjrqnh R;kaP;k #ikus o izdkjkus gs cnywu okij.ks Bjork ;sbZy] R;kus gk djkjukek jn~n gks.kkj ukgh-

 

14- oS/krk &

 

14-1- chchih,l Vh,ulhph ,[kknh rjrqn va’krk fdaok iw.kZrk voS/k fdaok vykxq BjY;kl R;k rjrqnhpk rso<k Hkkx oxGY;kl rh rjrwn oS/k fdaok ykxq Bjsy] rh rjrwn oS/k B#u  vko’;d Hkkx oxGwu ykxw letyh tkbZy] ,[kkns U;k;ky;kus] vf/k—r U;k;kps {ks=kus chchih,l Vh,ulhph ,[kknh rjrwn voS/k fdaok vykxq BjoY;kl ;k chchih,lph moZjhr Vh,ulh iw.kZ ykxq jkghy o voS/k fdaok vU;Fkk vizHkkoh rjrwnhps tkxh cnyysyh rjrwn uewn d#u uoh rjrwn ykxq Bjorhy-

 

15- vksG[k &

 

15-1- vki.k EgVys vkga fd] is;q vkeps Lora= कंत्राटदार o vkeps lapkyd] deZpkjh o vfHkdrsZ [kkyhy dkj.kkus gks.kkjs ;ksX; odhykps शुल्कासह ,[kknk nkok] uqdlku] ewY;] ir o [kpZ  ;kcn~ny dGorhy-

 

1- ,[kkns izR;{k fdaok dfFkr mYya?ku ;k chchih,l Vh,ulhps fdaok nqljh ,[kknh vV] /kksj.k fdaok vkEgh ekxZn’kZu ;kckcr ?kMY;kl-

 

2- ,[kkns izR;{k fdaok dfFkr mYya?ku vkiY;k ykxq dk;|kps >kY;kl-

 

3- vkiY;k pqdhP;k o v;ksX; okijkP;k chchihvks;q lsok] fdaok

 

4- ,[kk|k r`rh; i{kkP;k gDdkps vkiys mYya?ku-

 

16- e;kZnk &

 

16-1- dks.krsgh ifjfLFkrhr vkEgh] vkeps lapkyd] deZpkjh fdaok vfHkdrsZ dks.kR;kgh izR;{k] vizR;{k] izklafxd] ifjfLFkrhtU;] ;ksX;] विशेष fdaok rkrMhP;k rksVk fdaok ,[kkns uqdlku ,[kkns izdkjs ;klg i.k e;kZfnr ulysys okijkpk rksVk] u¶;kps uqdlku fdaok ekfgrhps uqdlku] BsD;kP;k dkekps] O;olk;kps समाविष्ट i.k e;kZfnr ulysys निष्काळजीपणामुळेs fdaok vU;Fkk chchihvks;q lsosps oki.k fdaok okijkph v{kerk ;kus mnHko.kkjs fdaok dks.krsgh izdkjs lacaf/kr ;klg i.k e;kZnsf’kok; ,[kknk /kksdk vkepsdMwu ?ksrysY;k ekfgrheqGs vkiY;kdMwu ekfgrhiklwu mn~Hko.kkjs fdaok ijh.kkeh vkeP;k uksanh] dk;ZØe fdaok lsok vuf/k—ri.ks ns.;kus fdaok nSoh vo—ik] i=O;ogkjkrhy =`Vh] pksjh] xSjokij fdaok O;olk;krhy ,[kknh =qVh fdaok izlkj.k fdaok okijkrhy fnjaxkbZ] ifj.kkeh pqdk] =qVh] O;R;;] QkbZy oxG.ks] nq#Lrh] vMFkGk oxSjsckcr vkiY;klkBh tckcnkj jkg.kkj ukgh-

 

16-2- chchihvks;w lsosP;k okij fdaok okij.;klkBh vkEgkyk vki.k fnY;koj ,[kk|k ok<ho शुल्कानेs chchihvks;w lsok okij.;kl u feG.ks fdaok okij.ks fdaok R;keqGs gks.kkjs Bsdk] geh] xSjokij ;klg निष्काळजीपणा izR;{k] दृश्य] vदृश्य] mRiknukph ik=rk] izHkkoh ik=rk fdaok brj okij ;kckcr vkeph vkLFkkiuk dks.kR;kgh izdkjs tckcnkj jkg.kkj ukgh-

 

16-3- vkiyh tckcnkjh & vkiY;k निष्काळजीपणानेs ;k djkjukE;kP;k vkiY;k mYYka?kukP;k ifj.kkeh dkgh uqdlku fdoak rksVk >kyk fdaok ifj.kkeh vkeP;k O;frfjDr forjkaps vizekf.kd O;olk; fdaok vuf/k—r fdaok pqdhps O;olk; dsY;kl dk;|kus rls gks.kkj ukgh gs ikg.ks gh vkiyh tckcnkjh jkghy-

16-4- dkgh e;kZnhr uqdlku fdaok =qVh fdaok ykxw geh ;koj e;kZnk u Bso.;kps dkgh fu;e vkgsr- rs fu;e ikGY;kl ojhy dkgh fdaok loZ =`Vh] vMFkGs fdaok e;kZnk ykxw Bj.kkj ukghr- vki.k vls dFku dsys vkgs dh] chchihvks;w lsok fdaok R;kP;k ,[kknk Hkkx ;keqGs vki.k vlek/kkuh vk<GY;kl- chchihvks;w lsospk okij Fkkacfo.;kP;k vki.kkal iw.kZ vf/kdkj jkghy-

 

17- ykxw fu;e o vf/kfu;e &

 

17-1- Hkkjrkrhy vf/kfu;ekus gk djkjukek ykxw o oS/k jkghy] vki.k vls dFku dsys vkgs dh] ;k djkjukE;kus dsysyk ,[kknk oS/k O;olk; fdoak dkjokbZ uoh fnYyh] Hkkjr ;sfFky vf/kdkjkrhy lacaf/kr U;k;ky;@U;k;klu ;kaP;kdMqu ifjPNsn dsyk tkbZy vkf.k vki.kkal lnj U;k;ky;@U;k;klu ;sFks R;kojps fuosnu LosPNsus nsrk ;sbZy-